Lokale partijen worden al jaren financieel benadeeld doordat ze geen subsidie krijgen. Dat moet anders, schrijft Mirte Goodijk in een opinieartikel voor het Dagblad van het Noorden.
Goodijk is kandidaat-raadslid (plek 2) namens Student&Stad voor de gemeenteraad Groningen en student Internationale Betrekkingen aan de RUG.
Lokale partijen vervullen een cruciale rol in onze democratie, namelijk het verkleinen van de afstand tussen de politiek en de samenleving – iets waar Den Haag nog wat van kan leren. Geef daarom niet alleen landelijke, maar ook lokale politieke partijen overheidssubsidie. Nu beginnen lokale partijen elke wedstrijd met een 3-0 achterstand
Landelijke partijen ontvangen jaarlijks bijna 25 miljoen euro. Ze investeren dat in hun vereniging, in opleidingen, in netwerken en in campagnes. Lokale partijen ontvangen nul euro.
Al in 2018 werd de Wet financiering politieke partijen geëvalueerd
De Tweede Kamer buigt zich deze week over aanpassingen in de Wet financiering politieke partijen. Mirte Goodijk pleit ervoor om ook lokale politieke partijen subsidie te geven, zodat het politieke speelveld eerlijker wordt.
Al in 2018 werd de Wet financiering politieke partijen geëvalueerd. Belangrijk onderdeel: investeer in lokale partijen, de basis van de lokale democratie. Toch heeft het kabinet het nagelaten hier een voorstel voor te maken. Hoog tijd dat de Tweede Kamer dat repareert.
Ongelijk speelveld
De democratie is een competitie. Alle partijen strijden tijdens de wedstrijden – verkiezingen – voor zo veel mogelijk punten – zetels. De teams met de meeste inkomstenbronnen walsen echter makkelijk over hun kleinere concurrenten heen. Dit kan leiden tot een ongelijk speelveld, en dat is precies wat er gebeurt in onze Nederlandse democratie. Lokale politieke partijen beginnen elke wedstrijd met een 3-0 achterstand.
In maart dit jaar staan de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur. Wij, Student&Stad, zijn een kleine lokale partij die al sinds 1994 studenten vertegenwoordigt in de gemeenteraad van Groningen. Momenteel hebben wij één zetel, maar wij zijn voornemens om dit aantal flink uit te breiden de aankomende verkiezingen.
Op eigen kracht
Dit doen wij allemaal op eigen kracht. Onze partij draait op vrijwilligers die naast hun studie willen bijdragen aan de maatschappij. Wij krijgen geen strategieën, financiële bijdragen of campagnematerialen van een landelijke, door de Rijksoverheid gesubsidieerde, moederpartij uit Den Haag.
Campagnebudget
Wij krijgen geen subsidie om onze volksvertegenwoordigers professioneel op te leiden, onderzoek uit te laten voeren, of grote bijeenkomsten te organiseren voor onze (potentiële) kiezers. Voor ons campagnebudget zijn we afhankelijk van de maandelijkse financiële bijdrage die ons raadslid krijgt. Met één zetel is dit niet royaal.
Wij moeten het opnemen tegen landelijke partijen. Bijvoorbeeld D66, waar wij qua doelgroep het meest mee concurreren. Omdat D66 een veel groter budget heeft en campagnemateriaal geleverd krijgt vanuit Den Haag, walsen zij makkelijk over ons heen met een veel grotere campagne.
Jaarlijks 25 miljoen
Dat budget sparen ze niet alleen zelf bij elkaar. Ze maken ook aanspraak op de subsidie vanuit het Rijk, die jaarlijks 25 miljoen euro beschikbaar stelt voor landelijke partijen. Lokale partijen daarentegen ontvangen niks. Hierdoor beginnen zij elke wedstrijd met een 3-0 achterstand. De lokale politiek is een oneerlijk speelveld en het is voor de lokale democratie van groot belang dat dit wordt aangepakt.
Aantal stemmen op ‘locals’ zet door !
Al jaren neemt het aantal stemmen op lokale partijen in de gemeenteraadsverkiezingen toe en volgens de Kiesraad zet dit door. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 ging bijna 30 procent van de stemmen naar een lokale partij.
Lokale partijen onmisbaar
Daarnaast nemen lokale politieke partijen steeds vaker bestuurlijke verantwoordelijkheid – ze leveren 30 procent van de wethouders. Lokale partijen zijn inmiddels onmisbaar in de lokale politiek en vervullen een cruciale rol in onze democratie, namelijk het verkleinen van de afstand tussen de politiek en de samenleving – iets waar Den Haag nog wat van kan leren.
Adequate ondersteuning nodig
Lokale politieke partijen hebben echter adequate ondersteuning nodig om hun belangrijke taak binnen de lokale politiek uit te kunnen (blijven) voeren. De dossiers die gemeentes op hun bureau krijgen worden steeds groter en complexer door de herindelingen van gemeentes en decentralisatie van het beleid – denk aan de jeugdzorg of de energietransitie. Daarom is een subsidie voor lokale politieke partijen van groot belang. Een beter lokaal bestuur kost nu eenmaal geld.
Aanpassing van de “Wet financiering politieke partijen”
Momenteel wordt er gekeken naar een aanpassing van de Wet financiering politieke partijen, en hier deze week over gesproken in de Tweede Kamer. In 2018 heeft een adviescommissie deze wet geëvalueerd en geadviseerd om lokale partijen overheidssubsidie te geven, net zoals landelijke partijen dat krijgen. Toch heeft het kabinet besloten dit onderdeel van het advies naast zich neer te leggen en niet mee te nemen in de wetswijziging.
Slecht nieuws voor de democratie
Voor de landelijke partijen, zoals D66, blijft het lastig om in de lokale democratie te investeren als de concurrenten daar sterker van worden. Dit is slecht nieuws voor alle lokale partijen in Nederland, de bijna twee miljoen mensen die op een lokale partij hebben gestemd, en voor de (lokale) democratie in Nederland.
Daarom pleiten wij voor een gelijke behandeling van lokale partijen en roepen wij de Tweede Kamer en het kabinet op om ook voor deze partijen subsidies beschikbaar te stellen.
Versterken en eerlijker maken
De democratie is het meest waardevolle dat we in Nederland hebben, laten we er samen voor zorgen dat we deze versterken en eerlijker maken. Wij vragen de scheidsrechter niet om ons te laten winnen, maar om ons zonder een achterstand aan de wedstrijd te laten beginnen. Dus Kamerleden, kies voor onze democratie en creëer een gelijk speelveld!
Mirte Goodijk is kandidaat-raadslid (plek 2) namens Student&Stad voor de gemeenteraad Groningen en student Internationale Betrekkingen aan de RUG. Dit artikel is geschreven in samenwerking met Anne Graumans van het Kennispunt lokale politieke partijen.